Blokady nerwów w leczeniu bólów głowy i migren

Najczęściej procedurę tę wykonuje się na nerwie potylicznym. Rzadziej wykonuje się blokadę zwoju skrzydłowo-podniebiennego. Zasada jest taka, że blokady można wykonywać na nerwach, które przewodzą tylko bodźce czuciowe. Przy zablokowaniu nerwów, które przewodzą bodźce ruchowe dochodzi do porażenia mięśni, które są unerwiane przez dany nerw. Zabieg jest odwracalny, efekt utrzymuje się tak długo, jak długo utrzymuje się działanie zastosowanego leku.

Wskazaniem do wykonania blokady nerwu potylicznego jest przede wszystkim neuralgia nerwu potylicznego (bardzo silny ból w tylnej części głowy, który zwykle opisuje się jako palący, kujący lub piekący). Można je stosować także w leczeniu przewlekłych bólów głowy, migrenach, bólach głowy związanych z zapaleniem nerwów, co powoduje bolesność skóry głowy.

Nerwy potyliczne (większy, mniejszy i trzeci) są gałęziami nerwów szyjnych i unerwiają skórę tylnej części głowy, aż po czubek głowy. Nerwami tymi przewodzone są bodźce związane z czuciem dotyku, bólu, temperatury w skórze głowy. Nerwy te odgrywają rolę w powstawaniu migrenowych bólów głowy, neuralgii potylicznej lub innych przewlekłych bólów głowy związanych z ich uszkodzeniem. Pacjenci podają wówczas, że ból powstaje na szyi, w okolicy podstawy czaszki i lokalizuje się z tyłu głowy, często z jednej strony i rozprzestrzenia się w kierunku głowy, skroni lub czoła.

Zabieg polega na wstrzyknięciu leku podskórnie za pomocą bardzo cienkiej igły. Iniekcje wykonuje się z tyłu głowy, nad szyją, bocznie od linii pośrodkowej głowy w okolice miejsca, gdzie znajdują się nerwy potyliczne, czyli na tzw. podstawie czaszki. W tym miejscu nerwy potyliczne przebiegają pod skórą. Zabieg musi być wykonany przez osobę doświadczoną, ponieważ igła musi być umieszczona blisko nerwu, aby zabieg był jak najskuteczniejszy. Zwykle wstrzykuje się leki znieczulające, przeciwbólowe lub sterydy. Najczęściej stosuje się połączenie długo działającego leku miejscowo znieczulającego i sterydu.

Po wykonaniu blokady nerwy zostają znieczulone. Dochodzi wtedy do zmniejszenia lub zahamowania przepływu bodźców nerwowych przenoszących informację o czuciu bólu. W efekcie dochodzi do zmniejszenia natężenia przewlekłych bólów głowy.

Skuteczność leczenia zależy od tego jak precyzyjnie wykonany jest zabieg. Przy dobrze wykonanym zabiegu szybko dochodzi do uczucia zdrętwienia skóry głowy po tej stronie, a zmniejszenie bólu może być odczuwalne już po kilkunastu minutach od iniekcji. Działanie przeciwbólowe utrzymuje się długo, zwykle kilka tygodni. Zwykle pacjenci w tej okolicy także mają odczucie odrętwienia skóry głowy w obszarze unerwianym przez zablokowany nerw. Po podaniu niektórych leków sterydowych efekt terapeutyczny pojawia się stopniowo w ciągu 3-5 dni i utrzymuje się przez tygodnie lub nawet miesiące. Zabiegi muszą być powtarzane, aby utrzymać trwały efekt przeciwbólowy. O częstości powtórzeń decyduje czas utrzymywania się efektu przeciwbólowego.

Blokady nerwów to zabiegi inwazyjne, jednak stosunkowo bezpieczne. Powikłania takiego sposobu leczenia występują rzadko i związane są głównie z nieprawidłowym wykonaniem zabiegu.

Często występującym powikłaniem jest przejściowe uczucie drętwienia skóry połowy głowy, czyli w miejscu zaopatrywanym przez blokowany nerw. Innym powikłaniem jest uszkodzenie nerwu igłą, co jest bardzo bolesne, lub wkłucie igły do tętnicy, która przebiega blisko nerwu. Aby uniknąć tych powikłań zabieg powinien być przeprowadzony pod kontrolą usg.

Blokada zwoju skrzydłowo-podniebiennego wykonywana jest rzadziej i jest trudniejsza do wykonania. Zwój skrzydłowo-podniebienny to skupisko komórek nerwowych związane z nerwem trójdzielnym, który jest związany z powstawaniem migrenowego bólu głowy. Znajduje się od wewnątrz czaszki, za nosem.

Wykonanie blokady zmniejsza lub całkowicie łagodzi ból głowy i twarzy. Jest to procedura trudna i zwykle konieczne jest użycie aparatu rentgenowskiego do prawidłowego umieszczenia cewnika. Specjalny cewnik umieszcza się w nozdrzu, a następnie pod kontrolą aparatu rentgenowskiego umieszcza w tylnej części nosa, w pobliżu zwoju i podaje lek.

Czytaj także